Category: बिशेष

  एघारौं राष्ट्रिय महाधिवेशन किरात राई यायोक्खा लाई २६ भाषी किरात राई जातिको साझा गौरवशाली सामाजिक संस्था मानिन्छ । विश्वभरि छरिएर रहेका लाखौं किरातीको साझा पहिचानलाई संरक्षण र प्रवद्र्धन गर्ने संस्थाको नाम हो– यायोक्खा । यायोक्खाको ११औं राष्ट्रिय महाधिवेशन यही २०७९ असोज ८ गतेबाट १० गतेसम्म काठमाडौं सम्पन्न हुने तयारीमा छ । यायोक्खाले महाधिवेशनमा २५ […]

–रुपकुमार राई प्रकृतिले पूर्णता दुइटै कुराको कारणले गर्दा पाएको छ– नकरात्मक र सकारात्मक । यी दुईमध्ये संगीत सकरात्मक चेतसँग सम्बन्ध राख्दछ । सृष्टि यहाँसम्म आउनु र निरन्तर चलिरहनुमा संगीतको अपरिहार्यता छ । जस्तै, हावा चल्नु । सुस्तरी चलेको हावाको स्पर्श वा आवाजले दिने अनुभूतिले मान्छेलाई आनन्दित तुल्याउँछ । सकारात्मक शान्त अनुभुत गराउँदछ भने त्यही हावा […]

अनुभूति : निजामती सेवामा मेरो यात्रा लोकेन्द्रबहादुर राई यस धर्तीमा मानिस भएर जन्मेपछि केही न केही कर्म गर्नु नै प¥यो । जीवहरूमध्ये मानिस नै हो फरक फरक कर्म गर्ने प्राणी । जन्मदेखि मृत्युसम्म मानिसहरूले विभिन्न कर्म गरेका हुन्छन् । कर्म गर्ने क्रममा कोही मानिसले वस्तु प्रदान गर्ने खालका कर्म गर्ने व्यापारी, उद्यमी, व्यवसायी, होलसेलर जस्ता […]

The Wambule language and its Sociolinguistic situation[1] Krishna Prasad Chalise [1]   This paper is based on the sociolinguistic survey carried out by Linguistic Survey of Nepal (LinSuN), Central Department of Linguistics, Tribhuvan University. I would like to remember late Dr. Laxmi Raj Pandit who passed away last month because of COVID 19. He was my […]

शुभचन्द्र राई नेतृत्वमा कसी मुगाधन सरले २०५५ सालदेखि २०६६ साल सम्म निरन्तर ३ कार्यकाल जम्मा १० वर्ष किरात राई यायोक्खा सुनसरीको नेतृत्व गर्नुभयो । उहाँको पहिलो कार्यकाल देशको विविध परिस्थिति, संकटकालको कारणले ४ वर्षको रह्यो । किरात राई यायोक्खा सुनसरीको इतिहासमा यति लामो नेतृत्व र सर्वाधिक सफल कार्यकाल अन्य अध्यक्षहरूको लागि आकाशको फल हुनेछ । […]

गणेश राई हिलेपानी (ओखलढुंगा)– अहिलेसम्म सबैले जानेको मतदान राजनीतिसँग जोडिन्छ । तर भावनासँग पनि जोडिनेरहेछ । भावनासँग जोडिने कडी हुँदोरहेछ । त्यसको उदाहरण हुन्– आइसरी राई वर्ष ८३ । उनी ओखलढुंगा जिल्ला मानेभन्ज्याङ गाउँपालिका–६ हिलेपानी गाउँकी हुन् । उनी बुढ्यौली र अन्य कारणले दुवै आँखा देख्दिनन् । दृष्टि गुमे पनि कान प्रष्ट सुन्छिन्, बोली स्पष्ट […]

लकडाउनमा आफन्तजनको सम्झना : २४ दाइ र भान्जी अन्ततः नेपालमा पनि कोरोना भाइरस (कोभिड–१९)को कारणले लकडाउन (बन्दाबन्दी) भएरै छाड्यो । २०७७ साल चैत्र ११ गते पहिलो लकडाउन हुँदा कोरोना संक्रमित संख्या केवल २ (दुई) थियो । लकडाउनलाई १२० दिन (२०७७ साल साउन ६) पछि हटाइएको थियो । जुनबेला देशमा लकडाउन गरियो त्यो बेलाको स्थिति अत्यन्त […]

संस्मरण : किरात साम्पाङ राई गूङ् पुस्तकको जन्म २०५९ सालतिरको कुरा हो । धरानमा क्याम्पस पढ्ने सिलसिलामा चन्द्रकुमार बुल्तिङ र म जाति र उसको पहिचानको बारेमा कुराकानी गथ्र्यौं । पहिचानको दस्तावेजहरूमध्ये भाषा मुख्य दस्तावेज हो । भाषाले जातिको संस्कार, सँस्कृति, परम्परा र इतिहासको प्रमाण जुटाउँछ । कुरैकुरापछि हामीले साम्पाङ भाषाको खोज तथा अनुसन्धान गर्ने छलफल […]

किरातको संक्षिप्त परिचयः किरातः कैलाश पर्वत र त्यसका वरिपरि आदिम कालदेखि बसोबास गर्दै आएका समुदाय हुन । लिम्बु, राई, याख्खा, सुनुवार, धिमाल, जिरेल, सुरेल, थामी र हायु लगायत जातिहरु किरात भएकामा गर्व गर्ने गर्दछन् । पुरानो इतिहास मध्ये एक किरातकालिन विजयपुरको ईतिहास (चेम्जोङ, २००७) अनुसार मगर र गुरुङलाई समेत किरात भनी समेटेको छ । किरात […]

दुर्गाहाङ याखाराईप्राचीनकालमा किराँत हिमबत् खण्ड कैरात देश अर्थात् किराँतहरूको मुलुक भनेर चिनिे नेपालको वर्तमान काठमाडौं खाल्डोमा गौतम बुद्ध आउँदा यहाँ उनले १३५० जना चेला बनाएका थिए । यो कुरा आजभन्दा पच्चिस सय वर्षअघि (ई.पू. ५२०)को हो र त्यसाताका यहाँ किराँत राजाको शासन चलिरहेको थियो । तर किराँत शासकलगायतको किराँत जातिले बुद्धका ती चेला तथा मत […]