वाम्बुले लोककथा – सर्गा ब्अीर्चो गुर्भा सामिम

गणेश वाम्बुले राई

नुम्बो नुम्बो क्वालखेपा बिद्धे बारो बर्खा वार्सि आ्योः ड्याम । आम च्याँमाखाल्वाम मुयातिचो आसपुसि इसपुसि दुमिम द्याम । ड्अ्वामख्वा चोउमाक क्वाँमा, जोजो लिब्जुतिचो ख्रिङख्रिङ जोम्मे द्याम । ढ्याक्सिबाल्बु सिम्मे द्याम । तुल्मुन्चो बस्तुभाउ सिम्मे द्याम । बनजंगल आमाइ आबा द्याम । जासि, तुसि आहिबि द्याम । बिसाराजा, सिङ्केमुङ्के, च्वाक्बोब्य्राक्बो सिम्मे द्याम । हुर्तोङमासि (खोलानाला) स्वारिम्मे द्याम । ग्ल्वाकु, ब्रिङ्कु स्वारिम्मे द्याम ।

पुर्खातिड् निक्खो मुइम्मे द्याम । खाम्लाठोला पापुम्मे द्याम । त्याङ आसपुचाम देसै मत पाम्मे द्याम । काकुसामा पाम्मे द्याम । ग्ल्वाकुसामा पाम्मे द्याम । ढ्याक्सिबाल्बु, हुर्तोङमासि सामा पाब्बे द्याम । सिकारिब्याकारि पाम्मे । निक्खो हललौऽ हललौऽ हललौऽ देसै वाम्मे पे्रम्मे द्याम । आम द्याल, ह्वाम द्याल थुम्पुम्मे द्याम । आमस्याल आम्से पाचाल्वाइ आमाइ आदुम । ह्वाम्सेल इम्से पाचाल्वाइ आमाइ आदुम । थाम्से पामिवाइँ आमाइ आदुम । इल्वाङ मत पाम्मे द्याम ।

त्याङ सर्गाल्वा काकु ह्वाल्डिइम देम्मे द्याम । थामपाराख्वा ह्वाल्चाम देसाख्वा निक्खो मत पाम्मे द्याम । थामपाराख्वा सर्गा ब्अीर्डिचाम देसाख्वा स्वाम्मे द्याम । स्वाम्मोल पाम्मोल क्वाल योर ब्अ्वार्सिम द्याम । फाफु साप्सै साप्सै खोलाप (साँगो) पाइसाख्वा त्वाम सर्गा ब्अीर्डिचाम मत दुब्बे द्याम । सप्पै वाम्बुले राडुतिचो क्वाल ठाङ मुइसाख्वा बाक्चाम । उःच्वा, ब्अीःच्वा, बेबा, ख्वाल्बो मुइचाम । चाकुख्वा द्यारि चाल्चाम । चाकुख्वा फाफु ट्यास्साख्वा ब्लाच्चाम देम्मे द्याम ।

वाम्बुले राडुगोता बाक्चो क्याम्पाचो, गौरुठोके, गुर्भा, जिम्बुवाल, जेरो, तिल्पाचो, त्वार्बे, द्वाङ्खिम्चो, द्वार्वाङ्चा, नाक्सोचाचो, फुम्लाचो, बिर्वाङ्चा, बगाले, ब्राङ्ख्याल्चो, बोड्वाम, भावाचाचो, मुक्काचो, मुखेठाके, राभ्वाङ्चा, राप्धाचो, रिबुवाली, लुवारी, सुम्दिचाचो, हाताचो बाक्चोजड पाटाल्वाम मुयोतिचो मुइम्मे द्याम । इम मुइचोतिचोल्वा गुर्भा चै चिकाप ख्वाल्बो, रोःबो जिउडालमे द्याम । इस्तिमाख्वा गुर्भाख्वा चै भाता फाफु प्वास्सै ल्वाचाम देसाख्वा भाकपाब्बे द्याम । चाकुख्वा फाफु ब्लाच्चो, क्र्वाँचो दुमिम । प्वाच्चाम द्यारि चाल्चो दुमिम ।

इल्वाङ भाना, आम्ना, भाया, भाता पासै फाफुु जुबिम द्याम । ख्व्राबिम द्याम । द्यारि चालिम्मे द्याम । इल्वाङ काक्सि ड्अ्वाम्मे द्याम । फाफुङा खाम्बो जुबिम द्याम । काक्सि फुइबिमाख्वा खिरिम्बै पासै क्र्वाँमिमे । इल्वाङ फाफुङा खोलाप प्वास्सै गाठ्ठो चासै ल्वाम्मे द्याम । त्याँसो, दिस्ना, नुस्सोम, सुक्बु, ल्याक्कु, प्ल्याक्कु, छ्याक्कु, स्याक्कु खोलाप चिर्सै ल्वाम्मे द्याम । प्वास्सै ल्वाम्मे द्याम । भायाम मुयोख्वा फाफु, द्यारि ब्लास्सै भातागाठ्ठो ठोबा पाम्मे द्याम । खोलाप प्वास्सै गाठ्ठो चासै ल्वाम्मेइ क्वाल थोचे दुम्चाराक्तुम ।

भाया काक्सि (ल्यावा)ल्वा बाक्चोख्वा भाताम मुयोख्वा सौमेइ योरङा साकुम थ्वासि प्ल्याम्मे द्याम । भातामेख्वा भायाम मुयोतिड् आमाम पामिए देसाख्वा हिबिमेङा द्याम । भाता साप्सै प्वाच्चाम फाफु रुम्मे द्याम । भाता भाता ब्लान्डिचोख्वा साप्चाम फाफु फ्वाइम्मे द्याम । भाया च्याम्ला पाम्मे द्याम । भायाम मुयोख्वा आठ्वामि द्याम । भायाम मुयोख्वा भाताम मुयातिड्ख्वा लाः डुक्सै बाम्मेइ हिबिम द्याम । नाके बडेब्रोस दुम्मे । भाताम मुयो क्र्याम्खो, काकड्आखोख्वा सिचा राक्बिम द्याम । भाया दोह्योसिया आचाबल्वाम द्याम ।

इमब्वालौ भाताम क्वाल मुयोख्वा फाफुङा ढुंरो स्वाटे पाइसिमाख्वा भायाम मुयोतिड् च्याम्ला पामुम्मे द्याम । ‘अ मुयोतिड् सर्गा ब्लान्चिाम त्यावाइँ भातास बाःमे । च्याब्नै फाफु खाङ्काने हैऽऽ….।’ देसै वाःम द्याम । भाया काक्सिल्वा बाक्चो मुयोतिचोख्वा चै लान्ठो ठ्वाम्मे द्याम । ‘नाऽके सर्गा तिर्कुमे । त्याङ इम भुइल्वा खोलापङ पुम ट्याङ्काने हैऽऽ….।’ देसाख्वा ठ्वाम्मे द्याम ।

इल्वाङ भाया भुइल्वा बाक्चो मुयोतिचो खुः, ब्याठोङ, प्वान्द्रा, खन्टि, झ्वाम्पाल, ख्वाँडा, तरबार माल्सै खोलापङा पुम ट्यास्सि ज्याक्बिम द्याम । भाताम मुयोतिचो चै अतालै दुमिम, निक्खो वाम्मे द्याम । भायाम मुयोतिचोख्वा फाफुङा खोलाप क्वालोक्वाल पासै टेब्बे द्याम । ट्यास्सि आटुम्थु इम खोलाप एःम् द्याम । भाता खोलाप चिर्सै प्वाच्चो गुर्भातिचो आन पट्टिपट्टि थामस्या थामस्याल ठेइम्मे द्याम । सिम्मे द्याम । क्वालो क्वालचै ब्लेम्मेइ द्याम । आम द्यालल्वा क्वालनिस बाम्मे । ह्वाम द्यालल्वा क्वालो ब्लान्डिम्मे द्याम ।

इमपाराख्वा गुर्भातिचोङ सन्तान सामिमेइ द्याम । इस्तिमाख्वा गुर्भा पाटाल्वाम राडुतिचो बडेख्वाल आबाम्मेइ द्याम । क्वाल द्यालल्वास बडेख्वाल गुर्भा आबामि । तिर्सि आफ्वामि । आम द्यालल्वा क्वालनिस बाम्मे । ह्वाम भानाम द्यालल्वा क्वालनिस बाम्मेइ द्याम । त्वाम भाताम द्यालल्वा क्वालनिस बाम्मे । ह्वाम्बाइ क्वालनिसङा बाम्मेइ द्याम । गुर्भातिड् चाकुमेल्वाङ ठे–हटालो मटालो तिम्मे । चाकुल्वाङ ठे–रोःबो बाम्मे ।

इमपाराख्वा फाफुङा खोलाप पाइसाख्वा सर्गाल्वा काकु ह्वाल्डिचो मुयोतिचो सामिम द्याम । इम सामिमेइ पैनास वार्सि आ्यो द्याम । आदुम्चाम दुम्मे । आब्अीम्बुन्चो दुम्मे । तिवाइँ पुर्खातिचोख्वा क्वालखेपा डा वार्सि ्योचोस् बाःम देन्सै रितुममुन्दुम पोब्बे द्याम । सुबुकुमाबुकु, स्वायोखा नियोखो ख्रिबिम द्याम । आन उपोपुर्खा ब्अीम्बिम द्याम । दाबि पाब्बे द्याम । आज्ज्याङ् च्यापब्रोस नौठाङ आचुङ सुमाराँख्वाल्वाइ आबाक्चो डिक्कुर पौम द्याम । वार्सि पौम द्याम ।

(आम योर ओखलढुंगा थाक्लेगाउँ विकास समिति वडा नं.८ सोक्मटार बाक्चो आः पापसाइला मास्टर मानबहादुर राईबिल्वाङ प्लामेइ तिम् । मानबहादुर राई ओखलढुंगा जिल्ला विकास समितिल्वाम ड्आम्बिम सदस्य या तिम् ।)
२०७३ फागुन २७ गते