वाम्बुले राई भाषामा जनहितका लागि सम्झना राईको आलेख : कोरोनाल्वाङ ज्वागै दुम्किमा

मातृभाषा विचार / ब्लग
सम्झना राई

रोगख्वा ख्वाल्बो, योक्का, ब्वाचोह्याचो(धनि), आमाइ आब्वाचे (गरिब), ख्वाल्बो देस, योक्का देस आदेन्चो रैछा । त्याँपिपि कोभिद–१९ कोरोना भाइरस आम च्याँमाखाभरि ब्राइसिमेइ बाःम । चाइनाल्वा बुक्तुमाख्वा चाकुम ठाउँ फैलै दुम्मेइ तिमे । आम कोरोना भाइरस इटाली, इरान, युके, अमेरिका, अस्ट्रेलिया दुम्सै नेपालल्वाइ काइसा पुसिम बाःम । आम चिकाब ब्वार्सै ल्वाम बाःम ।

आम रोगल्वाङ ज्वागै दुम्चा सरकारख्वा उङतिचो कुडुगोता बाक्चाम (लकडाउन)ल्वा च्वाम्किप बाःम । लकडाउन देमुन्चो सरकारङा आपतल्वा पौमेइ व्यबस्था तिमे । आम लकडाउनङा बेलाल सरकारख्वा आह्वाल्ठ आड्अुचो कार्यालयङा खुलै दुम्मे । इल्वा आपाठु आड्अुचा खासिङ दुम्मे । चाकुम सप्पै बन्दा पौम बाःम । आम लकडाउनङा बेलाल तोला ब्अ्वार्सि आड्अु । इस्तिमाङ्खो लाम, सडकल्वा ल्वासि आड्अु । आपाठु आडिठु आड्अुचा खासिङा लागि ब्अ्वार्सि हिप्तिम । सरकारख्वा हाल्चाम पिचाम चिठि अनुमतिपत्र ग्वाक्तुम ।

आम भाइरस मुयो मुयोल्वाङ सरै दुम्चो तिम । इस्तिमाख्वा त्यापिपि ड्आँमा खामा ज्वागै दुम्चाम बाःम । चाकुम मुयो या ज्वागैपाचा उङतिचो कुडुगोता लकडाउन दुम्साख्वा लिबालिबा चटपट आपाठु बाकिम बाःम । आम समय देमुन्चो उङतचो अन्तर बाक्साख्वा ड्आ–ड्आङ्मा ख्लेपुचाम तिमे । इस्तिमाङख्वा साथ गापुकिमा ।
भानाम देसल्वा बाक्साख्वा ड्आङ्मा देस ब्लाच्चो मुयो तिचो १४ दिन क्वारेन्टाइनल्वा च्वाप्चाम पामुन्चो बाःम आस्याङ देन्चाल इम मुयो कोरोना भाइरसख्वा ख्याल्तुमेइ बाङ काइसा पुसि चाप्तुम । सरकारख्वा क्वारेन्टाइन बाक्चाम व्यबस्था पौम बाःम । इस्तिमाख्वा उङ आमाइ आ¥वाउँ देसाख्वा ख्लाल्बो योर आपाइमा । लिम्साख्वा कुडु ब्लास्सि तुम्चो मुयो ड्आङ्मा कडुल्वाम्से लिबालिबा बाकिमा । आम देमुन्चो होम क्वारेन्टाइन (सेल्फ क्वारेन्टाइन) ओब्बे । भानाआम्ना आचुइ आ¥वाम्तिमा । आम बेलाल्वा कुडुल्वाम मुयोतिचोन्वाइ ¥वाम्पुसि आड्अु । ख्यालपुसि आड्अु । भाना बाक्सिपर्छ । आम इक लाइसे तिमे ।

बिकसित देसल्वा कोरोना भाइरसख्वा सिम्मेइ ठ्वाचाल क्वाचाल्वा साप्फि त्वाम खामे । त्वाम ख्राम्मे । इम देसख्वा चाहे पौमाख्वाइ आङ जनता कोरानाल्वाङ ब्लेपास्सि चाप्तुमे आबा । रोगख्वा ख्याल्तुमेङल्वा पैसा आमै आत्ति रैछा । आम बेला देसल्वा उङतिचो ब्वाकिमेइ थोक गापुचाम बाःम । आक्लिठ्ठु चाहे दुम्चो बाक्चो सामानतिचो गापुकिमा । उङतिचोख्वा आम अबस्था बुझै पासिपर्छ । ड्आँमा देसल्वाम जनता, ड्आँमा जाहान परिवारल्वाम सदस्य मुयो । ड्आँमा माया पाच्चो मुयो साम्तिमल्वा आक्वाल त्वाम खाया ? त्वामल्वाङसे ब्अिम्सि चाम्तिमा । इस्तिमाङख्वा इतिबेला ड्आमा ब्लेन्चाम इल्वा चाकुइ ब्लेपाच्चा आम रोगल्वाङ ज्वागै दुम्किमा ।

कारोनाख्वा ख्याल्चो मुयो १०४ फोरेन्हाइट भाटाल झुँसारा पातुमे । फुटिर न्यातुमे । साम खास्सि गारो दुम्मे । स्वाकेन पातुमे । आमस्याम दुम्मेइ बाङो द्याम्से हस्पिटलल्वा ठोपास्सिपर्छ । कोरोना भाइरसख्वा ख्याल्तुमेइ बाङ दयाम्से आइसोलेसनल्वा (हस्पिटलल्वाम फाल्टो कुडुल्वा) च्वाप्साख्वा उग्गार दुम्मे । आम रोग ब्लास्सि आग्वाक्तिमा । उङतिचोख्वा इक बाक्चाम ताम (ठाउँ), भानाआम्ना सफासुग्घर च्वाप्तिमा । आमब्याल आमा ख्याल्तिए द्याम्से साबुन काकुख्वा राइसे ल्आः म्वार्किमा । ड्आँमा कावा, इस्टमित्र तिचोन्वा र्वाम्चाल अंकमाल आपाइमा । ल्आः मिलै आपाइमा । भानास बाक्साख्वा ज्वाँले ल्आख्वा जिउ बाःम, नमस्ते पाइमा ।

स्वाकेने, हाच्छिउँ पाचाल्वा ड्अुसुम, ड्अुलि सुम्साख्वा पासिपर्छ । कामख्वा भानाभाता हाल्किल्वा ल्आःल्वा स्यानिटाइजर ख्लेकिमा । इमेख्वा ल्आःल्वा बाक्चो भाइरस स्यातुम । आम कोरोना भाइरस एबो भाइरस तिमाखो आमेङ दबइ आबा । इस्तिमाङख्वा आम भाइरसङा असर खतरा चाकुम देसल्वा आक्वाल बाया इमस्याङ इक देस नेपालल्वाइ बाःम । आम खतराल्वा ज्वागै दुम्चा उङतिचो सजग दुम्सिपर्छ । आम कोरोना भाइरस रोगन्वा जोलपासि आचाप्चो मुयो देम्मुन्चो बेबापुक्चो, बुढाबुढि, आड्अुतिबाक्चो तिचो तिम्मे । इस्तिमाख्वा ड्आङ्मा कुदुल्वाम परिवारतिचोङ ख्याल च्वाप्सिपर्छ । कोरोना भाइरसख्वा ब्अके ख्याल्तुल्वा ख्वाल्बो आमाइ आहिम । ब्वार्सै ल्वाबोल्वा त्याँसो आम च्याँमाखाल्वाम ख्वाल्बो–य्वाक्का २०४ देसल्वा फैलैदुम्मेइ बाःम । इस्तिमाख्वा ड्आँमा देस, सहर, द्यालपाङ थाम्पुल बाकिए ज्वागेइ पापुसाख्वा, दुम्साख्वा बाकिमा ।

 

मानेभन्ज्याङ गाउँपालिका–३ फोकुल, ओखलढुंगा
त्यापिपि– गोल्फुटार, काठमान्डु ।

Leave a Reply

Your email address will not be published.