Category: पत्रपत्रिका

गोपाल छाङ्छा काठमाडौं – प्राचीनकालदेखि नै अस्तित्वमा रहेको किरात लिपीलाई आजका केही लिम्बु लेखकहरुले लिम्बू लिपी भनेर लेख्न थालेका छन् । वास्तवमा यो स्वार्थपरक धारणा हो कि विवेकको कमी हो ? हामी राई जातिले पनि लेख्दै आएको या मान्दै आएको ‘किरात लिपी’लाई ‘लिम्बू लिपी’ भनेर विभिन्न छापाहरुमा आउनु राम्रो होइन । यस्ता विवादले किरात जातिको […]

डा. तारामणि राई काठमाडौँ — राष्ट्रिय जनगणनाले नेपालमा बोलिने भाषाको संख्या यति नै हो भनेर यकिन गर्नसकेको देखिँदैन । प्रत्येक दस–दस वर्षमा गरिने जनगणनामा फरक–फरक संख्याको विवरण आएको हुन्छ । २०३८ सालको राष्ट्रिय जनगणनामा १६, २०४८ मा ३२, २०५८ मा ९२ र २०६८ मा १२३ वटा भाषा सूचीकृत भएका छन् । यसले नेपालमा बोलिने भाषाको संख्या वृद्धि हुँदै […]

केदारभक्त माथेमा ब्रिटिस आख्यानकार जोसेफ कोन्राडले भनेका छन्, ‘ अनौठो छ यो जीवन । यो व्यर्थ उद्देश्यका लागि निर्मम तर्कको रहस्यमय समायोजन । यसबाट हामीले खुबै आशा गर्न सक्ने भनेको आफ्नै बारेमा केही ज्ञान हो, जुन धेरै नै ढिलो आउँछ । कहिले पनि नसिध्दिने पश्चात्तापको यो खेती ।’ जोसेफ कोन्राडजस्तो निराशावादी व्यक्तिचाहिँ पटक्कै होइन म […]

गणेश राई कान्तिपुर संवाददाता काठमाडौँ — वर्षमा दुईपटक विशेष भत्ता पाइन्छ, त्यसैले नेपालभाषाका शिक्षक र कर्मचारी ती दिनको प्रतीक्षामा हुन्छन् । एउटा, पाहचह्रे । यो यही चैतमा परेको छ । अर्को दिने न्हुदँ हो । यो नेपाल संवत्को पहिलो दिन पर्छ । दशकदेखि सुचारु ‘नेवा: बस्ती नेवा: स्कुल अभियान’ ले पाहचह्रे र न्हुदँमा शिक्षकलाई भत्ता दिने चलन चलाएको हो । अभियानले […]

कमल मादेन काठमाडौँ — काठमाडौं, गैरीधारामा कुलचन्द्र गौतम प्रतिष्ठानमा यही फागुन ५ गते नेपालका भौगोलिक नामहरू (स्थान नामहरू) शीर्षकमा कार्यक्रम भयो । कार्यक्रममा प्रा.डा. भीमप्रसाद सुवेदीले भौगोलिक नाम अर्थात स्थाननाम आम प्रचलन अनुरुप ठाउँ विशेषको प्राकृतिक स्वरूप र त्यस ठाउँको मानवीय पक्षबाट नामकरण हुन्छ भन्ने दृष्टान्त प्रस्तुत गरे । विश्वव्यापी रूपमा स्थान नामलाई टोपोनिम भनिन्छ । शब्दकोशको पछि […]

प्रा. योगेन्द्रप्रसाद यादव काठमाडौँ — मानिसका लागि भाषा एउटा विशिष्ट उपलब्धि हो । यसको संरचना अत्यन्तै गहन र पेचिलो हुन्छ । यस्तो संरचनाको माध्यमबाट मानिसले आफ्नो मनमा सोचेको विचार मौखिक वा लेख्य माध्यमबाट व्यक्त गर्छ । अर्थात् मानिसका लागि भाषा सम्प्रेषणको मौलिक माध्यम हो । यो मौलिक प्रकार्य अतिरिक्त, भाषाले मानिसलाई नियन्त्रण गर्ने, आज्ञा दिने आदि कार्य सम्पादन गर्न […]

मातृभाषा भन्नासाथ जनजातिको भाषा बुझ्ने गरिन्छ । एकले अर्कोको अस्तित्व नामेट पार्ने मुद्दाझैं सम्झिन्छौं । फाल्गुन ९, २०७४ गणेश राई काठमाडौँ — देहात बस्ती र गाउँघरका सबै खाले मातृभाषी समुदायका अभिभावक छोराछोरी बोर्डिङ स्कुल पढाउन नगर र सहरतिर झरेको निकै वर्ष भइसकेको छ । प्रजातन्त्र उदयसँगै नागर सभ्यता र ग्राम परिवेशको सम्मिश्रणले आधामरो परिवेश सिर्जना हुनपुगेको छ । नागर सभ्यतामा […]