मान राईको अनुभूति : उहिलेको लकडाउन–अहिलेको लकडाउन

  कोभिड–१९ का मेरा दिनहरू साह्रो–गाह्रो अनि कठिन परस्थितिलाई सहर्ष स्विकार गरी एक कदम पनि पछि नहट्नू । यही संघर्ष कुनै समय सफलताको पाना बनेर पल्टिदिनेछ । ढिलै भएपनि नव वर्ष २०७७ को शुभकामना सहित न्यानो अभिवादन टक्र्याउँदैछु । कोभिड–१९ का मेरा दिनहरू मेरा निम्ति ‘लकडाउन’ होइन बरू ‘ओपनडे’ रह्यो । ‘फ्रीडम डे’ । फ्रीडम […]

Continue Reading

कोरोना भाइरस न्वा लक डाउन देमुन्चो आमा ?

कोरोना भाइरस देमुन्चो मुयो स्याच्चो सिज्याम रोज्याम तिमे। आम गुसिरीखो मुयो ख्याल्टुमेलोङ झुउसारा पाच्चो, सकने पाच्चो, फुटिर न्याच्चो, मल स्याल्चो इलोङ साम प्लासी आफचो डुम्किमे। आम गुसुरी डाम्वी ज्ञढ घठ इस्वि थोचेलो वर्सिमे डेमे। आम सिज्याम रोज्यामखो चाली , व्विर्मो, चिचिमो, व्वो, पा इलोङ वियातिचै सकस गामात्मे डेमे। त्याप्पी आम गुसिरी ड्अि कोभिड–१९ वाटिम । […]

Continue Reading

वाम्बुले राई भाषामा जनहितका लागि सम्झना राईको आलेख : कोरोनाल्वाङ ज्वागै दुम्किमा

रोगख्वा ख्वाल्बो, योक्का, ब्वाचोह्याचो(धनि), आमाइ आब्वाचे (गरिब), ख्वाल्बो देस, योक्का देस आदेन्चो रैछा । त्याँपिपि कोभिद–१९ कोरोना भाइरस आम च्याँमाखाभरि ब्राइसिमेइ बाःम । चाइनाल्वा बुक्तुमाख्वा चाकुम ठाउँ फैलै दुम्मेइ तिमे । आम कोरोना भाइरस इटाली, इरान, युके, अमेरिका, अस्ट्रेलिया दुम्सै नेपालल्वाइ काइसा पुसिम बाःम । आम चिकाब ब्वार्सै ल्वाम बाःम । आम रोगल्वाङ ज्वागै दुम्चा […]

Continue Reading

वाम्बुले राई भाषामा नेपाल लकडाउन डायरी : कोरोना भाइरसख्वा पौम्वाल कुडुगोता लिबालिका

कोरोना भाइरस न्वा नेपाल लकडाउन कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) हिम्मेइख्वा नेपाल सरकारख्वा ‘लकडाउन’ (आचुइ भानाभाता हाल्सिपिसि आहिप्चाम) पौमेइ सुम (३) दिन दुम्मे । थाच्चुम २०७६ चैत ११ गते सोङबार भ्यानि ६ बजेल्वाङ आम दुम्सै य्वामेइ बाःम । आमपाराख्वा कुडुल्वास बाक्चाम दुम्मे देसाख्वा आचुइख्वा ब्अिम्बुन्चो आतिमेइ थि । तिवाइँ चिनङा हुवेइ प्रान्तङा उहान ओब्बेइ ख्वाल्बो सहरल्वा बुक्तुमेइ […]

Continue Reading

वाम्बुले राई समाज र सहधर्मी संस्थाको भूमिका

  नेपालको विविधतालाई राष्ट्रिय गौरवको रुपमा र पर्यटकीय व्यवसायिक रुपले महत्वपूर्ण छ । ती विविधता भित्रका भाषा संस्कार र संस्कृतिको संरक्षणको कुरा उठाए निजको नामको अगाडि वा पछाडि जातिवादी उपनाम थपिदिने चलन नभएको होइन । तर यी कुराहरुको संरक्षण विना विविधतायुक्त देशको परिचयसमेत सदा बाँच्न सक्दैन । वास्तवमै कुनै निश्चित भाषा, धर्म, संस्कार र संस्कृतिको […]

Continue Reading

देउरालीलाई पाती किन चढाइन्छ ?

केही पुराना सुदूर यादहरू र मेरो जिज्ञासा पाखा पखेरा अनि डाँडा चढ्दै गर्दा भन्ज्याङ पुगिन्थ्यो । भन्ज्याङ पुगेपछि एउटा सानो ढुंगा या हरियो पात (पाती) टिपेर चढाइन्थ्यो । बलौटेबाट कस्सिएर हिंडेपछि चौकी डाँडामा बिसाउने लक्ष्य रहन्थ्यो । अगाडि हे¥यो मधेस देखिएला जस्तो । पछाडि फर्किदा सेतो हिमाल अनि त्यस मुनि कता–कता ‘लिब्जु’ थुम्का अनि ‘वामद्याल’ […]

Continue Reading

नोबल कोरोना भाइरस सन्देश वाम्बुले राई भाषामा – कोरोनाल्वाङ ज्वागै दुम्किमा

त्याँसो विक्रम सम्वत् २०७६ साल चैत ८ गते तिमे । नोबल कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) ख्वा त्याससम्बा ११ हजार २९२ मुयो सिसित तुमिमेइ बाःम । ल्वाचो थोचे २०१९ डिसेम्बरल्वा चिन देसङा उहान ओब्बेइ तामल्वा आम भाइरस बुक्तुमेइ तिमे । कोरानो भाइरसङा माहामारि बुक्तुमेइ बाःमे । आम च्याँमाखा संसारभोरि त्याँसोसम्बा १ सय ७६ देसल्वा फैलै दुम्मेइ बाःम […]

Continue Reading

डा. माधव प्रसाद पोखरेल : कुसुन्डा भाषा लोप भयो ?

डा. माधव प्रसाद पोखरेल २०७६ फाल्गुण १० शनिबार ०९:०८:०० ११ माघमा ८५ वर्षको उमेरमा ज्ञानीमैयाँ सेनको देहान्त भएपछि कुसुन्डा भाषा लोप भयो भन्ने खबर समाचार माध्यममा आयो । कसैले अर्की वक्ता कमला खत्री बाँकी रहेको, तर उनी ज्ञानीमैयाँ जत्तिकै त्यो भाषा बोल्न नजान्ने भन्ने झुटा कुरो पनि सार्वजनिक गरे । अखबारहरूले तनहुँका राजामामा बितेका वेलामा पनि ‘कुसुन्डा […]

Continue Reading

सगरमाथाको चुचुरोमा केराको पात, चामल, वाबुप, मर्चा, कोदो, अदुवा पुर्याएँ : देउराली चाम्लिङ

(विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको माथमा २०७५ जेठ ९ गते देउराली चाम्लिङको दुई पाइला टेकिएपछि इतिहासको एउटा अध्याय थपिएको छ । प्रथम किरात राई पत्रकार महिला देउराली चाम्लिङ । उनी सफल आरोही चाम्लिङको सर्वोच्च शिखर आरोहणको संक्षिप्त अंश ‘बुङ्वाखा’ मासिक पत्रिका वर्ष १६, पूर्णाङ्क १७९, २०७६ माघमा प्रकाशित छ । खस नेपाली र बान्तावा राई भाषामा […]

Continue Reading

मातृभाषा संरक्षण अभियान अनुभव : भाषा किन जोगाउने ?

वन जोगाउनु पर्छ । पर्यावरण जोगाउनु पर्छ । हात्ती जोगाउनु पर्छ । बाघ जोगाउनु पर्छ । रेडपाण्डा जोगाउनु पर्छ । नदी बचाउनु पर्छ । वागमती सफाई गर्नुपर्छ । पानीको स्रोत जोगाउनु पर्छ । सीमसार जोगाउनु पर्छ । रातो चाँक भएको बाँदर जोगाउनु पर्छ । सहर माछा जोगाउनु पर्छ । यी आदि इत्यादि जोगाउन सकेन भने […]

Continue Reading