Author: लिभु संवाददाता

किरात लिपि अभ्यास गणेश वाम्बुले राई ‘लिब्जु–भुम्जु’ त्रैमासिक पत्रिकामा ‘किरात लिपि अभ्यास’ २९ शृंखलासम्म छापियो । किरात लिपिलाई सिरिजंगा लिपि पनि भनिन्छ । अभ्यास शृंखलामा ‘किरात–वाम्बुले’ फोन्टमा प्राविधिक त्रुटिहरू दोहोरिन नदिन तथा निरन्तर अभ्यासका निम्ति प्रस्तुत गरियो । यो मुलतः किरात लिपि हो । फोन्टको नाम किरात–वाम्बुले रहेको छ । सिरिजंगा लिपि लिम्बू भाषा तथा […]

किराती भाषाहरूको स्थितिगत विश्लेषण १.० रूपरेखा यस सङ्क्षेपीकृत लेखनलाई मुख्य पाँच खण्डहरूमा व्यवस्थित गरिएको छ । पहिलो खण्ड (१.१) मा यस लेखनको पृष्ठभूमिबारे खुलाइएको छ । खण्ड (१.२) मा किरात भाषिक स्थितिको विश्लेषण गर्न खोजिएको छ । खण्ड (१.३) मा किरात भाषिक क्षेत्रहरूबारे संक्षिप्त चर्चा गरिएको छ । खण्ड (१.४) मा किरात वृक्ष–रेखाचित्रको तुलनात्मक व्याख्या […]

अन्तर्वार्ता : त्रिभुवन विश्वविद्यालयको र्याङ्किङ बढाउने लक्ष्य छ प्रा.डा. राजेशकुमार राई (प्रा.डा. राजेशकुमार राई वि.सं.२०३२ साल श्रावण महिनामा ओखलढुंगाको बलखुमा जन्मिएका हुन् । उनले अस्टे«लियाको डेकिन विश्वविद्यालयबाट वातावरणीय अर्थशास्त्रमा विद्यावारिधि उपाधिप्राप्त गरेका छन् । वन व्यवस्थापन, वातावरणीय सेवाहरूको मूल्यांकन, मिचाहा प्रजाती तथा जलवायु परिवर्तनमा रुचि राख्ने राईको विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय जर्नलहरूमा वैज्ञानिक लेखहरू प्रकाशित छन् । […]

अर्थतन्त्रको रुखमा गुन्द्रुकको गुनासो   धरहराको टुप्पोमा निरन्तर एउटा अदृश्य सम्भोगबाट खसेर शिव पार्वतीको रासलिला उम्रिने छ सैनिक टुंडिखेल भित्र र आँकडा हुनेछ खुलामञ्चमा गुन्जने मसिना मसिना मानिसहरुको गुनासाहरु जस परिदृष्यले बोकिरहनेछ विशाल मनहरुभित्र नभाँचिने खम्बा तर सरकार त्यही मसिना मसिना मानिसहरुको ढाँड भाँचेर मृत आत्माको भन्दा पनि आफ्नै अपराधको ढाकछोप गर्न भगवान भरोसामा रमिरहेछ […]

यात्रा संस्मरण : दश वर्षपछि जन्मथलो नेपाल पुग्दा कुनै यात्राको लागि धेरै तामझाम र तयारी चाहिन्न । जिन्दगी आफंै एक यात्रा हो । दश वर्ष अगाडि मेरो पापाको असामयिक निधन हुँदा विना योजना र तयारी नेपाल पुगेको थिएँ । आफू जन्मेको गाउँ ठाउँ पुग्नसमेत यत्रो तयारी र योजना गर्नु पर्ने देशमा आइपुगिएछ भन्ने लागेको पनि […]

जिन्दगीको सेरोफेरो : त्यहाँदेखि यहाँसम्म सीता राईको जन्म ओखलढुंगा जिल्ला मानेभन्ज्याङ गाउँपालिका वडा नं.६ जाक्मा गाउँमा भएको हो । उहाँले जाक्मा गाउँकै समाज सेवा युवा प्राथमिक विद्यालयबाट शिक्षा आरम्भ गर्नुभयो । कक्षा ४ देखि हिलेपानीस्थित महादेवस्थान माध्यमिक विद्यालयमा पढेर एसएलसी उत्तिर्ण गर्नुभयो । उदयपुरको कटारीस्थित त्रिवेणी उच्च माविबाट कक्षा १२ पास गर्नुभयो । त्यसपछि उच्च […]

गीत : हिलेपानी गाउँ –अनिलहाङ राई ओखलढुंगा जिल्लाको सुन्दर हिलेपानी गाउँ हरियाली सुन्दरताले भरिएको ठाउँ ए नि लै लै हाम्रो हिलेपानी गाउँ घुम्न आउनु माइली हाँसीखुसी बिताउँ जिन्दगानी दायाँ बग्यो सुनकोशी सलल बायाँ दुधकोशी तिम्रै माया लाग्न माइली तिमीलाई सम्झेर मन हुन्छ खुसी ए नि लै लै हाम्रो हिलेपानी गाउँ घुम्न आउनु माइली हाँसीखुसी बिताउँ […]

म अकालमा मरें भने   कर्कलाको पातमा अडेको पानी जस्तै भर नभएको मन्छेको जीवन कुन हावाको झोक्काले कति बेला झारिदिन्छ कसैलाई थाहा हुन्न। मेरी आमा मेरो खातिर आँसुको बलिन्द्र धारा झार्दै पिडाले भरिएको छाती आफैले पिटीपिटी अनि अभागी आफ्नो निधार भुइँ र घरका भित्ताहरूमा ठोकीठोकी डाँको छोडेर अरुभन्दा बढी रुनु हुँदो हो र मेरो निस्वास […]

सम्पदा : खुवालुङ संरक्षणमा यायोक्खाको चासो खुवालुङ किराती सभ्यता र संस्कृतिको महत्वपूर्ण स्थानको रूपमा रहेको छ । खुवालुङको बारेमा किरात राई समुदायमा प्रशस्तै मिथकहरू रहेको छ भने आज पर्यन्त संस्कार संस्कृतिगत काम गर्दा नछौंहरूले सशरीर नै पुगेर वा नछौंको ज्ञान शक्तिको माध्यमबाट भए पनि खुवालुङ पुग्ने वा खुवालुङलाई पुकार्ने काम हुँदै आएको छ । खुवालुङ […]

वाम्बुले राई थातथलोमा मौलिक नामको पुनःस्थापना गणेश राई ओखलढुंगा जिल्ला मानेभन्ज्याङ गाउँपालिका–३ वामद्याल (उँबुगाउँ)को ऐतिहासिक तथा सांस्कृतिक थलो ढ्वाङ्कुटारमा यो वर्ष (२०७७ साल साउन पहिलो साता) ‘ढ्वाङ्कुम चोक’ स्तम्भ निर्माण गरी नामाकरण गरेपछि समाजमा नयाँ आकाश उघ्रेझैं भएको छ । यसअघि ‘बेरोजगार चोक’ भन्ने गर्थे । नयाँ नामधारण गरेसँगै यो चोकले नयाँ तरंग पैदा गरेको […]